Het Nederlandse stedelijke gebied is de laatste tientallen jaren flink veranderd. Oude wijken worden geherstructureerd en nieuwbouwwijken, bedrijventerreinen en hoogbouw schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar er is ook een andere transformatie gaande, heel stilletjes en – voor de meeste mensen – onopvallend. Een ‘ding’ dat vanwege de vele voordelen de nodige aandacht krijgt in de (vak)pers, maar waar de gemiddelde burger in eerste instantie weinig van merkt. Waar ik het precies over heb? Over wadi’s.
Wadi’s in Nederland
Het is bijna 25 jaar geleden dat de eerste wadi’s in Nederland hun intrede deden. De nieuwbouwwijk Ruwenbos in Enschede had de primeur van het eerste grootschalige wadisysteem in Nederland.
De reden dat wadi’s in Nederland geïntroduceerd werden was het groeiende besef kwam dat er onnodig schoon water via de riolering naar de zuivering werd afgevoerd. Die raakten daardoor overbelast en dat kwam de kwaliteit van het water uit de zuivering niet ten goede. Ook was er (en is er nog steeds) een wens voor aanvulling van het grondwater in het stedelijke gebied en het aftoppen van hoge grondwaterstanden. In al die aspecten speelt de wadi een belangrijke rol.
Herkent u een wadi binnen uw gemeente?
In feite is een wadi in de basis een hele eenvoudige voorziening die er uitziet als een deuk in een gazon. Slechts een aantal zaken die een wadi onderscheiden van een ‘gewoon’ stukje gras:
- Vaak een bovengrondse aanvoer van het water naar de wadi met een goot
- Een overloop (“slok op” genaamd en vaak in de vorm van een straat- of trottoirkolk) die – als de wadi te vol raakt – het water afvoert naar bijvoorbeeld oppervlaktewater
- Hoogteverschil: een gemiddelde wadi is ongeveer 30 tot 40 cm diep en heeft flauwe taluds
Met andere woorden: wadi’s zijn onopvallende verschijningen. Een soort kameleon in het landschap. En dat is ook één van de problemen van de wadi: want ondanks dat ze in die 25 jaar het stedelijk gebied redelijk hebben veroverd, zijn ze veelal onder de radar van gemeentelijke (beheer)systemen gebleven.
Beheer en onderhoud
Doordat wadi’s zo ‘onzichtbaar’ zijn, hebben maar weinig gemeenten een compleet overzicht van wadi’s op hun grondgebied. Nog minder gemeenten weten welke verharde oppervlakken hierop aangesloten zijn. En regelmatig onderzoek naar de staat van wadi’s en adequaat beheer & onderhoud wordt slechts door een handvol gemeenten uitgevoerd. En dat is absoluut geen onwil, maar doordat wadi’s vaak niet in gemeentelijke systemen staan is er regelmatig sprake van onvoldoende kennis en inzicht.
Ik hoor u denken: als wadi’s, samen met de andere grasvelden binnen een gemeente, meegenomen worden bij het maaien en verticuteren, is dat dan niet voldoende onderhoud? Het antwoord is simpel: nee, zeker niet. Maar daarover in een volgende blog meer.
Belangrijke rol
Net zoals de kameleon zich aan een veranderende omgeving aanpast, verandert de rol/functie van de wadi ook. Dat heeft mede te maken met de bewustwording rondom de klimaatverandering en het inzetten op klimaatadaptatie in het stedelijke gebied. Wadi’s zijn niet alleen meer de voorzieningen om regenwater te bufferen en in de bodem te brengen, het zijn ook groene plekken die zorgen voor minder hittestress. Ook kunnen ze bijdragen aan het vergroten van de biodiversiteit binnen een gemeente.
Als je op die manier naar wadi’s kijkt, dan zou je bijna kunnen stellen dat iedere straat wel een wadi zou kunnen gebruiken. Alleen, de traditionele wadi heeft – met z’n flauwe taluds – nogal wat ruimte nodig. Maar met een beetje creatief denken ontstaan er nieuwe varianten. In het buitenland heb ik al een paar mooie voorbeelden gezien en ook in Nederland word ik zo nu en dan positief verrast. En met nieuwe varianten komen ook nieuwe – steeds fraaier wordende – benamingen zoals: stedelijke infiltratiestrook, groene berging, urban swales, infiltration basins, raingardens en bioretention. Hoe je ze ook noemt, wadi’s gaan de komende jaren een steeds grotere rol spelen binnen de maatschappelijke uitdagingen waar we voor staan. Daar ben ik van overtuigd!
Heeft u vragen over dit blogartikel? Neem dan contact op met:
Ronald Wentink
T: +31 62 29 48 46 4
ronald.wentink@syntraal.com
LinkedIn